SOSYAL MEDYA HAYATINIZI ESİR ALMASIN

“Haftada iki günü “sosyal medyasız gün”  ilan edebilir, tüm sosyal medya hesaplarınızı dondurarak veya hesaplardan çıkarak erişiminizi sıfırladığınız bir haftalık bir sosyal medya orucu tutabilirsiniz. İlk haftanın sonlarına doğru olumlu gelişmeleri hissedeceksiniz. Eğer tıpkı benim gibi sizin de işiniz sosyal medya ise ve bağımlı olduğunuzu kabul etmekle birlikte onu hayatınızdan büsbütün çıkaramıyorsanız, bu süreyi yılda bir aya kadar uzatarak çok daha verimli bir sosyal medya orucu tutabilirsiniz. O bir ayın sonuna geldiğinizde ise belki dönüp arkanıza bile bakmadan sosyal medyaya veda edeceksiniz.”

SOSYAL MEDYA HAYATINIZI ESİR ALMASIN

SİNAN AKKOL

Gece yatarken en son ve sabah kalkar kalkmaz ilk iş olarak sosyal medyayı kontrol ediyor musunuz? “Şimdi uyursam bir şey kaçırabilirim” cümlesi aklınızdan geçiyor mu?

Sosyal medyadan bir günlüğüne olsa bile ayrı kalma düşüncesi sizi korkutuyor mu? Bu sorulardan bir tanesine dahi cevabınız  “evet” ise sosyal medya kullanımınızı gözden geçirmenizi tavsiye ederim; çünkü bağımlı olmanın sınırlarında geziyorsunuz. Bağımlılık; bir maddeye, bir aksiyona veya ruhsalfiziksel olarak alışkanlık hâline gelen herhangi bir şeye yokluğu durumunda travmatik belirtiler gösterecek kadar bağlanmak demek. Bağımlılıkları klinik olarak kategorize eden DSM-5 ruhsal hastalıklar kategorizasyonuna göre; sadece kumar bağımlılığı davranışsal bir bağımlılık olarak tanımlanıyor. Ancak yapı ve sahip olanların gösterdikleri davranışlara göre teknoloji, internet, sosyal medya ve oyun bağımlılığı da davranışsal bağımlılık kategorisine giriyor. Madde ve davranış bağımlılığının sebepleri farklı olsa da, beyinde oluşturdukları sonuç aynı. İngiltere’de yapılan bir çalışma aşırı sosyal medya kullanımının insan ruhunu nasıl etkilediğini gözler önüne seriyor: Sosyal medyayı çok yoğun kullananlardaki depresyon oranı, kullanmayanlara göre 2,5 kat fazla. Herhangi bir konuya odaklanabilme süremiz ise 2 dakikanın altına düşmüş durumda. Sırf sosyal medyaya bakabilmek için ailesinden uzaklaşan ve bir odaya kapanma ihtiyacı duyanların oranı yüzde 33; uyumadan önce sosyal medya mecralarına bakanların oranı ise yüzde 95’e kadar çıkıyor.

Sosyal medya mecralarının insan ruhu üzerindeki etkileri birbiriyle aynı değil. Örneğin; Instagram ve benzeri platformlar aşırı şekilde kullananları en olumsuz yönde etkileyen mecralar. “Who Compares and Despairs? The Effect of Social Comparison Orientation on Social Media Use and its Outcomes” adlı araştırmaya göre, Instagram ve benzeri görsel paylaşım platformlarında sürekli olarak başka insanların hayatlarındaki en keyifli “anlar”a maruz kalanlar, kendi hayatlarının onlarınki kadar keyifli ve tatmin edici geçip geçmediğine dair bir şüpheye düşüyor. Bu da beraberinde depresyonu getiriyor.

Ne yapmalı? Sosyal medya bağımlılığının diğer bağımlılıklardan farklı bir yanı tanınma, takdir edilme gibi sosyal ihtiyaçlarımızı tatmin etmesi. Gerçek arkadaşlıkların, ailenin ve dostların sağladığı desteği, sosyal medya üzerindeki yabancıların verdiği “beğen”ilerde ve yorumlarda aramak hatasına düşüyoruz. Belki sosyal medyayı hayatımızdan tam olarak çıkaramayabiliriz.  Hele ki birçoğumuzun işi sosyal medya platformlarıyla entegre hâldeyken!.. Bununla birlikte, bağımlılık durumunun oluşmasını engellemek adına ilk adımı “farkında olarak” atabiliriz. Boş kaldığınız her an eliniz cep telefonunuza gidiyor olabilir. İlk adımı atın, cep telefonunuzu elinizden bırakıp varsa yanınızdaki arkadaşınızla sohbete koyulun, yoksa etrafınızdan birisiyle veya bir şeyle ilgilenin ve kendinizi gözlemleyin. Bilinçli olarak durdurduğunuz sosyal medya isteği, beyin yapınızda oluşan “plastisite” etkisini azaltacaktır. Kendinize bir süre belirleyip, bu süre zarfında “sosyal medya detoksu” yapın. İlk birkaç gün yaşadığınız “yoksunluk” etkisi sizi şaşırtacak. Ama sonra, pozitif düşüncelerinizin sayıca arttığını hayretle göreceksiniz. Haftada iki günü “sosyal medyasız gün”  ilan edebilir, tüm sosyal medya hesaplarınızı dondurarak veya hesaplardan çıkarak erişiminizi sıfırladığınız bir haftalık bir sosyal medya orucu tutabilirsiniz. İlk haftanın sonlarına doğru olumlu gelişmeleri hissedeceksiniz. Eğer tıpkı benim gibi sizin de işiniz sosyal medya ise ve bağımlı olduğunuzu kabul etmekle birlikte onu hayatınızdan büsbütün çıkaramıyorsanız, bu süreyi yılda bir aya kadar uzatarak çok daha verimli bir sosyal medya orucu tutabilirsiniz. O bir ayın sonuna geldiğinizde ise belki dönüp arkanıza bile bakmadan sosyal medyaya veda edeceksiniz.